برق نیوز:سیم و کابل های تقلبی و بی کیفیت که با تلفات بالایی نسبت یه سیم و کابل های برق استاندارد مورد استقبال مردم قرار گرفته است باعث می شود تا ضمن افزایش تلفات شبکه برق در بخش توزیع و مصارف خانگی باعث بروز آتش سوزی های گسترده در کشور شود.
جنس ضعیف و بی کیفیت عایق این سیم ها و ایجاد حرارت بالای ناشی از تلفات برق در آنها به راحتی شرایط ایجاد جرقه و آتش سوزی را در ساختمان ها فراهم کرده است طوری که سازمان آتش نشانی عامل بیش از 50 درصد آتش سوزی ها را ناشی از اتصالات برق می داند. گرچه اتصالات برقی تماما ناشی از سیم های برق بی کیفیت نیست ولی درصد بالایی از آن را شامل می شود.
سیـــم و کـــابل هــای غیراستاندارد، عامل اصلی آتش‌سوزی در منازل هستند اما تولید آنها در ایران حتی بیشتر از کابل‌های استاندارد است. براساس برآوردهای محمــدبــاقر پــورعبدالله، کارشناس انجمن سیم و کابل، فقط 20 تا 30 درصد کابل‌های منازل استاندارد هستند.آمارهای رسمی سازمان آتش‌نشانی نشان می‌دهد 50درصد آتش‌سوزی منازل به دلیل استفاده از تجهیزات غیراستاندارد است. اما از آنجا که تعداد واحدهای زیرزمینی تولید سیم و کابل در کشور به حدی زیاد است که نمی‌توان به راحتی آنها را ساماندهی کرد، تولید سیم تقلبی، منبع درآمد مناسبی را برای واحدهای زیرپلهای ایجاد می‌کند. به گزارش برق نیوز از سوی دیگر قیمت ارزان سیم و کابل تقلبی سبب شده بساز بفروش‌هایی که فقط به فکر ساخت آپارتمان با کمترین هزینه هستند، مشتری ثابت این کابل‌های زیرپلهای باشند.
اگـــرچه فروشنـدگـان لاله‌زار معتقدند کـه شنـاخت کابل‌های تقلبی از اصل کار بسیار دشواری است و اگر بدانند که کابلی تقلبی است، به هیچ وجه در فرآیند توزیع آن مشارکت نمی‌کنند زیرا آن را عملی خلاف قانون می‌دانند، اما وجود مشتری برای سیم‌های تقلبی سبب می‌شود که این سیم‌ها همچنان در بازار باقی بمانند. قیمت نخستین نشانه‌ای است که می‌تواند فروشندگان را از غیر‌اصل بودن کالا مطلع کند. با وجود این راهکار بسیار ساده، از آنجا که کابل‌های تقلبی مشتریان خاصی دارند، به نظر می‌رسد فروشندگان تمایلی برای مقابله با عرضه آن ندارند.
ثبت اختراع کابل های تقلبی!
در بازار آشفته‌ای که گران شدن مس به آشفته‌تر شدن آن دامن زده است، محمد‌باقر پورعبدالله، کارشناس انجمن سیم و کابل سندیکای برق ادعای ثبت اختراع کابل‌های غیراستاندارد را مطرح می‌کند. وی به می‌گوید: گران شدن مس سبب شد در واحدهای کوچک تولیدکننده سیم و کابل، از سطح مقطع مس به‌تدریج کاسته شود و استفاده از سایر فلزات در سیم و کابل معمول شد. کارشناس انجمن سیم و کابل سندیکای برق اضافه می‌کند: در حال حاضر کابل‌های افشان با هادی آلومینیومی در کشور تولید می‌شود که به آن CCA می‌گویند. یا حتی سیم‌هایی تولید می‌شود که داخل آن آهن به کار رفته و فقط لایه نازکی از مس روی سیم را می‌پوشاند. این سیم‌ها به CCS شهرت دارند.
وی با اشاره به اینکه مقاطع مشخصی از مس، شدت (آمپر) معینی از برق را عبور می‌دهد، بیان می‌کند: استفاده از فلزات به جز مس در سیم، شدت عبور جریان را کاهش داده و کابل داغ می‌شود. در نتیجه زمینه اتصالی و بروز آتش‌سوزی فراهم می‌شود. پورعبدالله کاهش سطح مقطع فلزی، افزایش ضخامت عایق و استفاده از فلزات هادی نامناسب را رایج‌ترین تقلب‌های شرکت‌های زیرزمینی سازنده کابل اعلام کرد. وی ادامه داد: متاسفانه باوجود آنکه سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی استفاده از فلز آلومینیوم را در سیم‌های افشان غیر‌مجاز می‌داند، برخی برای این سیم‌های غیراستاندارد، گواهی ثبت اختراع دریافت کرده‌اند.
کارشناس انجمن سیم و کابل سندیکای برق با تاکید بر اینکه کابل‌های آلومینیومی به هیچ وجه ایمن نیستند، عدم ارتباط دستگاه‌های مختلف را مهم‌ترین دلیل ثبت اختراع این کابل‌های خطرآفرین می‌داند. وی در پاسخ به این پرسش که چند درصد از سیم‌های منازل استاندارد است، عنوان می‌کند: برآوردها نشان می‌دهد فقط 20 تا 30 درصد کابل‌های منازل استاندارد است. قیمت پایین هادی‌های تقلبی سبب شده متاسفانه در مسکن مهر از این نوع سیم و کابل‌ها به وفور استفاده شود.
تقلب در مهر استاندارد
به اعتقاد صادق صیاد، دبیر کمیته حمایت از ساخت داخل سندیکای برق، جریمه‌های در نظر گرفته شده برای تولیدکنندگان متخلف صنعت سیم و کابل را بازدارنده نمی‌داند. وی می‌گوید: قیمت مس به قدری بالا رفته که حتی اگر پس از شش ماه با طی کردن مسیرهای اداری پیچیده و مراحل دادگاه‌های قضایی، حکمی صادر شود، جریمه تعیین شده معادل 10کیلوگرم مس خواهد بود. در نتیجه دلیلی ندارد که تولیدکنندگان متخلف به کم‌فروشی در مس سیم‌ها ادامه ندهند.
صیاد با اشاره به اینکه برای فعالیت در صنعت سیم و کابل پروانه‌های زیادی صادر شده، معتقد است که تعداد کارخانه‌های تولیدکننده سیم و کابل در ایران با هیچ معیار بین‌المللی همخوانی ندارد. در عربستان ظرفیت یک کارخانه معادل 250 هزار تن است اما در ایران بالاترین ظرفیت، 10 درصد این میزان است. وی نگاه دولت به کارخانه و صنعت همچنین رانت ایجاد شده در خریدوفروش مواد اولیه‌ای مثل مس را عامل موثری برای ایجاد جاذبه در راستای دریافت پروانه فعالیت در صنعت سیم و کابل می‌داند. دبیر کمیته حمایت از ساخت داخل سندیکای برق همچنین از تقلب در مهر استاندارد و برندهای معتبر در صنعت سیم و کابل خبرداده و می‌گوید به دلیل بازدارنده نبودن قوانین، تقلب در برندها بسیار شایع است.
تقلب برندهای ایرانی به کشورهای همسایه رسید
گویا تقلب برند سیم و کابل فقط در ایران شایع نیست. احسان رحمانی فعال عرصه سیم و کابل می‌گوید: تشخیص کابل اصلی از تقلبی (فیک) کار بسیار دشواری است. در نتیجه کشورهای همسایه نیز برندهای مطرح ایرانی را تقلب می‌کنند. وی ادامه می‌دهد: تقلب برندهای مطرح ایرانی در پاکستان بسیار رایج است. در افغانستان نیز علاوه بر اینکه میتوانید کابل‌هایی با برندهای اصلی ایرانی را پیدا کنید، برندهای ایرانی تقلب شده نیز در دسترس است.
به گزارش برق نیوز رحمانی در پاسخ به این پرسش که چرا در صنعت کابل این همه تقلب می‌شود، بیان می‌کند: در زمینه مقابله با تقلب، کاری از دست ارگان‌های نظارتی بر نمی‌آید. قوانین زیادی در این رابطه وجود دارد اما اجرایی نمی‌شود. وی تقلب در کیفیت سیم و کابل را عاملی برای وارد شدن زیان و خسارت به تولیدکننده و مصرف‌کننده دانسته و می‌گوید: اگرچه کابل‌های تقلبی در بازار زیان مالی زیادی برای تولیدکنندگان به همراه دارد اما هنوز راهکاری برای مقابله با آن پیدا نشده است. فقط هر از گاهی تب مقابله با کابل‌های تقلبی سبب می‌شود که با فروشندگان در لاله‌زار برخورد شده و بخشی از کابل‌های تقلبی پاره شود. اما در نهایت این تب فروکش می‌کند.
کابل‌های غیراستاندارد در 70 درصد منازل
يكي از فعالان و آگاهان بازار سيم و كابل گفت: «اگرچه برخي از فعالان بازار، ميزان سيم و كابل هاي تقلبي را بيش تر و در حدود 60 درصد عنوان مي كنند اما با قاطعيت مي توان گفت كه 40 درصد بازار سيم و كابل در انحصار كالاهاي غيراستاندارد و تقلبي است.»
تورج ابوذرخاني تصريح كرد: «طبق آمار اعلام شده توسط سازمان آتش نشاني، حدود 25 درصد آتش سوزي هايي كه در تهران اتفاق مي افتد به علت استفاده از همين سيم و كابل هاست كه خسارت ناشي از آن سالانه بيش از 300 ميليارد تومان برآورد مي شود.»
وي افزود: «عده اي افراد سودجو در كارگاه هاي زيرپله اي و حتي گاوداري ها و با استفاده از مواد اوليه ارزان و بي كيفيت، اقدام به توليد سيم و كابل هاي غيراستاندارد و تقلبي مي كنند و با به خطر انداختن جان مردم درآمدهاي كلاني نصيب خود مي كنند.»
وي اذعان كرد: «افزايش قيمت مس در بازارهاي جهاني و داخلي كه ناشي از روند صعودي قيمت انرژي بوده است، ميزان تقلب در توليد سيم و كابل ها را افزايش داده است.»
وي افزود: «با استفاده از اين روش هزينه توليد كارگاه هاي بي نام و نشان حدود 20 درصد كاهش پيدا مي كند در نتيجه اين افراد محصولات خود را با قيمت پايين تري به بازار عرضه مي كنند كه اتفاقا مورد استقبال مردم نيز قرار مي گيرد چراكه تشخيص كابل 5/2 ميلي متري از 8/1 ميلي متري تقلبي براي مردم كار آساني نيست.»
محمد افشاري، يكي ديگر از فعالان بازار سيم و كابل نيز در اين رابطه گفت: «علاوه بر كساني كه در داخل كشور و در كارگاه هاي زيرپله اي اقدام به توليد سيم و كابل هاي تقلبي و غيراستاندارد كرده و با جعل آرم استاندارد محصولات خود را به بازار عرضه مي كنند، عده اي از تجار كشورمان نيز با واردات انبوه و بي رويه سيم و كابل هاي چيني كه غالبا از كيفيت بسيار پاييني نيز برخوردارند عرصه را بر توليدكنندگان واقعي تنگ كرده اند.»
وي افزود: «اين افراد با جعل برند و مارك هاي معروف جهاني و داخلي، محصولات بي كيفيت و تقلبي چيني را با قيمت هايي به مراتب پايين تر از قيمت بازار به فروش مي رسانند كه به همين دليل با استقبال مردم روبه رو مي شوند.»
وي تصريح كرد: «افزايش چشمگير قيمت مواد اوليه به ويژه مس طي دو سه سال اخير و عدم مديريت صحيح و كارآمد در زمينه توليد، توزيع و واردات، باعث شده تا عده اي سودجو با پايين آوردن ميزان مس در توليد كابل هاي مصرفي و يا كوتاه كردن قطر اين كالاها، عملاجان ميليون ها انسان را به خطر بيندازند.»
وي تاكيد كرد:«با توجه به كاهش قدرت خريد مردم و قيمت پايين سيم و كابل هاي غيراستاندارد كه موجب استقبال از اين كالاها مي شود، مسوولان مربوطه براي حفظ جان مصرف كنندگان، بايد از توزيع اين كالاها به بازار جلوگيري كنند.»
وجود باندهاي مافيايي در توليد و صادرات سيم و كابل
ميزان توليد سيم و كابل در كشور، دو برابر نياز واقعي و حدود 350 هزار تن است، بنابراين صادرات مازاد توليد اين كالامي تواند فرصت خوبي براي شناخت و پيدا كردن بازارهاي جهاني منجر به ارزآوري بالابراي ايران شود اما نكته قابل تامل در اين ميان آن است كه تداوم توليد سيم و كابل هاي تقلبي در كشور و صادرات آن به كشورهاي هدف و واردات انبوه محصولات بي كيفيت چيني به كشور و فروش آن به نام توليدكنندگان معتبر داخلي در بازارچه هاي مرزي، مي تواند اين ارزآوري و فرصت را تهديد كرده و تحت تاثير قرار دهد.
محمود ضيايي، يكي از فعالان و كارشناسان بازار سيم و كابل، در اين رابطه گفت: «باندهاي مافيايي در كشور وجود دارد كه اقدام به توليد و صادرات سيم و كابل هاي تقلبي مي كنند به طوري كه در اثر فعاليت اين باندها، ايران يكي از بزرگ ترين بازارهاي هدف خود را از دست داده است.»
وي با تاكيد بر اين كه در حال حاضر كشورهاي تركيه و اسراييل بازار، جمهوري آذربايجان را در اختيار خود گرفته اند، افزود: «طي چند سال اخير، اين افراد اقدام به صادرات اجناس بنجل و بي كيفيت به كشور آذربايجان كرده اند و به توانمندي صادرات ايران در اين زمينه آسيب رسانده اند.»وي با اشاره به اين كه اين افراد طي شش ماه اخير فعاليت خود را به طرز وسيعي افزايش داده اند، افزود: «اين باندهاي مافيايي هميشه يك قدم جلوتر از دولت هستند و با احساس كوچك ترين فشار بلافاصله رابطين خود را عوض مي كنند تا شناخته نشوند، از اين رو برخورد با اين افراد به سختي صورت مي گيرد.»
وي تاكيد كرد: «در صورت دست روي دست گذاشتن و نظاره گر بودن، در كوتاه مدت بازارهاي عراق، آسياي ميانه، افغانستان، ازبكستان و … را نيز از دست خواهيم داد.»
بورس سيم و كابل
در تهران، از خيابان لاله زار به عنوان بورس اصلي خريد و فروش انواع سيم و كابل نام برده مي شود.
خسرو رضازاده يكي از فعالان بازار سيم و كابل، در رابطه با انواع سيم و كابل گفت: «به طور كلي اين محصولات به انواع درجه يك، دو و سه تقسيم بندي مي شوند كه در اين ميان برخي از محصولات كشور چين و ايران بي كيفيت ترين و ارزان ترين سيم و كابل هاي موجود در بازار هستند.»
وي در تقسيم بندي ديگري سيم و كابل را به انواع افشان، زميني، فرمان، نسوز، فشار قوي، ضعيف، متوسط، زره دار (مسلح)، سرب دارو ابزار دقيق تقسيم بندي كرده و افزود: «از سيم و كابل هاي افشان، بيش تر براي مصارف ساختماني استفاده مي شود.به گزارش برق نیوز كابل هاي زره دار براي مكان هايي استفاده مي شود كه حيوانات جونده مانند موش به آن جا رفت و آمد دارد و يا بيل هاي مكانيكي در آن جا كار مي كنند. سيم هاي سرب دار نيز ضدانفجار هستند.»
وي تاكيد كرد: «قيمت سيم و كابل هاي زره دار 30 درصد و قيمت سيم و كابل هاي سرب دار 40 درصد بالاتر از قيمت كابل هاي فشار قوي است.»
رضازاده، با اشاره به اين كه قيمت كابل براساس ميزان مس به كار رفته در آن تعيين مي شود، افزود: «هرچه ميزان مس به كار رفته در توليد سيم و كابل بيش تر باشد، قيمت آن نيز بالاتر مي رود.»
وي با اشاره به افزايش 20 تا 40 درصدي قيمت ها در بازار سيم و كابل، در رابطه با علت آن گفت: «بالارفتن قيمت مس در بازارهاي جهاني، وجود تورم در جامعه افزايش حقوق و دستمزد كارگران مهم ترين علل افزايش قيمت انواع سيم و كابل به شمار مي روند.»
از فروشنده فرم تاییدیه استاندارد بخواهیم
محصولاتی چون سیم و کابل را نمی توان از وزن و بسته بندی ظاهری آن شناخت. متاسفانه در خیلی از موارد دیده شده که بر روی محصولات تولیدی و یا وارداتی آرم استاندارد و شماره ثبت وارد شده است اما برای اطمینان از استاندارد بودن محصولات و شناسایی اجناس تقلبی در بازار شما میتوانید فرم استاندارد محصولات را از فروشنده کالا درخواست نمائید تا فروشنده نیز مجبور شود در این چرخه اقتصادی که در آخر به نفع مصرف کننده است محصولات با کیفیت و استاندارد شده ای را به فروش برساند.
شرکت‌های جعلی سیم و کابل را بشناسید
در همین مدیر کل استاندارد تهران از شناسایی بیش از 10 نوع سیم و کابل غیراستاندارد خبر داد و گفت: حدود 1600 کلاف صد متری ( 160هزار متر ) سیم و کابل غیراستاندارد با برندهای مختلف کشف شده است.
به گزارش برق نیوز روابط عمومی استاندارد تهران، مسلم بیات افزود : برخی از برندهای کشف شده سیم و کابل که با جعل نشان استاندارد تولید شده شامل نوین خراسان، رعد خراسان، آرین کابل خراسان، هادی نور خراسان، آرین خراسان، افشار خراسان، الماس خراسان، برق الکتریک خراسان و بند تخت خراسان است.
بیات با تاکید بر اینکه متخلفان به مراجع قضایی برای رسیدگی و برخورد جدی معرفی می شوند به مصرف کنندگان توصیه کرد: برای پیشگیری از حوادث جبران ناپذیر و آتش سوزی، از ایمنی و رعایت استانداردهای ملزوم اینگونه کالاها اطمینان حاصل کنند.
